Klasik Koşullanma Nedir?

Klasik koşullanma nedir? Koşulsuz bir uyaranı koşulsuz bir yanıtı tetikleyen koşulsuz bir uyaranla eşleştirirseniz, bu nötr uyaran koşulsuz bir uyaran haline gelir ve koşulsuz bir yanıtı orijinal koşulsuz cevaba benzer şekilde tetikler.

Biraz karmaşık bir cümle evet ama koşullanmanın en temel durumunu bu cümle ile açıklayabiliriz. Daha detaylı açıklamalarımız için yazımızı okumaya devam edin.

Klasik Koşullanma Nedir?

Klasik koşullanma, Pavlovian ya da şartlı koşullandırma olarak da bilinir. Rus fizyolog olan Pavlov tarafından keşfedilmiştir. Basit bir ifadeyle, bir insanda ya da hayvanda yeni öğrenilmiş bir yanıt üretmek için iki uyarıcı birbirine bağlanır.

John Watson, klasik koşullanma sürecinin, Pavlov\’un gözlemlerine dayanarak insan psikolojisinin tüm yönlerini açıklayabildiğini öne sürdü. Klasik Koşullanma Nedir daha iyi anlamak için aşağıdaki örneklere göz atın.

Klasik Koşullanma Örnekleri

Pavlov\’un Köpekleri

Klasik koşullanmanın en ünlü örneği, Ivan Pavlov\’un bir zil sesine tepki olarak tüküren köpeklerle yaptığı deneydi. Pavlov, köpeğin her beslendiğinde bir zil çaldığında, köpeğin sesi yemeğin sunumuyla ilişkilendirmeyi öğrendiğini gösterdi.

Pavlov\’un Köpekleri Çalışması ve Pavlovian Şartlandırması Açıklandı

İlk önce köpeklere bir zil sesi sundu; tükürmediler, bu yüzden bu nötr bir uyarıcıydı. Sonra onlara yiyecek verdi, tükürdüler. Gıda koşulsuz bir uyarıcıydı ve salivasyon koşulsuz (doğuştan gelen) bir tepkiydi.

Daha sonra köpeklere önce zilin sesini ve ardından yiyecekleri (eşleştirmeyi) tekrar tekrar sundu. Birkaç tekrardan sonra köpekler zilin sesini duyduklarında tükürdüler. Zil şartlandırılmış uyaran haline gelmişti ve salivasyon şartlandırılmış tepki haline gelmişti. Klasik koşullandırma örneklerine devam edelim.

Korku Tepkisi

Watson & Rayner (1920), bu öğrenme sürecinin fobilerin gelişimini nasıl açıklayabileceğine bakarak klasik koşullandırma ilkelerini insan davranışına uygulayan ilk psikologlardı.

Bunu, şimdiye kadar yapılmış en etik açıdan şüpheli deneylerden biri olarak kabul edilen Küçük Albert örneğinde yaptılar. Albert B.\’nin annesi bir çocuk hastanesinde hemşireydi. Albert ‘doğumdan itibaren sağlıklı’ ve ‘genel olarak durgun ve duygusuz’ olarak tanımlandı.

Yaklaşık dokuz aylıkken, çeşitli uyaranlara tepkileri (beyaz bir sıçan, yanan gazeteler ve başının hemen arkasındaki dört metrelik çelik bir çubuğa çarpan bir çekiç dahil) test edildi.

Küçük Albert Klasik Koşullandırma

Bunlardan sadece sonuncusu onu korkuttu, bu yüzden bu koşulsuz uyaran olarak belirlendi ve koşulsuz tepkiden korkuyordu. Diğer uyaranlar tarafsızdı çünkü korku yaratmadılar.

Albert on bir aydan biraz daha eski olduğunda, sıçan ve koşulsuz uyaranlar birlikte sunuldu: Albert hayvanı okşamak için uzanırken Watson başının arkasındaki bara çarptı.

Bu, önümüzdeki yedi hafta boyunca toplamda yedi kez meydana geldi. Bu zamana kadar sıçan, şartlandırılmış uyaran (CS), kendi başına Albert\’i korkuttu ve korku şimdi şartlandırılmış bir tepkiydi (CR).

CR kendiliğinden tavşana, köpeğe ve daha önce nötr olan diğer uyaranlara aktarıldı. Şartlandırmadan beş gün sonra, sıçan tarafından üretilen CR devam etti. On gün sonra \’çok daha az işaretlendi’, ancak bir ay sonra hala belirgindi

Carter ve Tiffany, 1999 işaret reaktivite teorisini destekliyorlar, alkoliklerin, sigara içenlerin, kokain bağımlılarının ve eroin bağımlılarının uyuşturucuya bağlı ve nötr uyaranlara tepkilerini karşılaştıran 41 işaret reaktivite çalışmasını gözden geçiren bir meta-analiz yaptılar.

Bağımlı bireylerin sunulan ipuçlarına güçlü tepki gösterdiğini ve özlem ve fizyolojik uyarılma bildirdiklerini bulmuşlardır. Klasik Koşullanma Nedir artık biliyorsunuz şimdi ise ilkelerine bakalım.

Klasik Koşullanma İlkeleri

1.Nötr Uyarıcı: Klasik koşullanma içerisinde, nötr bir uyaran (NS), koşulsuz uyaranla eşleştirilinceye kadar başlangıçta bir yanıt uyandırmayan bir uyarandır. Örneğin, Pavlov\’un deneyinde zil nötr bir uyarıcıydı ve yalnızca yiyecekle eşleştirildiğinde bir yanıt üretti.

2.Koşulsuz Uyaran: Klasik koşullanma bünyesindeki koşulsuz uyaran, doğal ve otomatik koşulsuz tepkiye neden olan çevrenin bir özelliğidir. Pavlov\’un çalışmasında koşulsuz teşvik gıda idi.

3.Koşulsuz Yanıt: Klasik koşullanma ile koşulsuz bir yanıt, koşulsuz uyaran sunulduğunda otomatik olarak gerçekleşen öğrenilmemiş bir yanıttır. Pavlov, bir köpeğe bir kase yiyecek sunarak ve tükürük salgılarını ölçerek koşulsuz tepkinin varlığını gösterdi

4.Şartlandırılmış Uyaran: Klasik şartlandırmada, şartlandırılmış uyaran (CS), bir organizmada koşulsuz bir uyaranla aynı yanıtı tetikleyen ikame bir uyarandır. Basitçe söylemek gerekirse, şartlandırılmış bir uyaran, bir organizmanın başka bir şeyle ilişkili olduğu için bir şeye tepki vermesini sağlar. Örneğin, Pavlov\’un köpeği bir zil sesiyle tükürmeyi öğrendi.

5.Koşullu Yanıt: Klasik koşullanma içindeki koşullandırılmış yanıt (CR), daha önce nötr olan uyarana öğrenilmiş yanıttır. Ivan Pavlov\’un klasik koşullandırma deneylerinde, köpeğin salivasyonu bir zil sesine koşullandırılmış tepkiydi.

6.Edinme: Öğrenmenin ilk döneminde, edinim, bir organizmanın nötr bir uyaranı ve koşulsuz bir uyaranı birleştirmeyi ne zaman öğrendiğini açıklar.

7.Yok olma: Psikolojide yok olma, şartlandırılmış ve koşulsuz uyaranlar arasındaki ilişkiyi kırarak şartlandırılmış bir yanıtın kademeli olarak zayıflamasını ifade eder. Örneğin, zil tekrar tekrar çaldığında ve yiyecek sunulmadığında Pavlov\’un köpeği zilin sesiyle yavaş yavaş tükürmeyi bıraktı.

8.Kendiliğinden İyileşme: Kendiliğinden İyileşme, neslinin tükenmesinden sonraki bir süre sonra şartlandırılmış bir yanıtın (daha zayıf bir biçimde) geri dönüşünü ifade eden bir Pavlovian koşullandırma olgusudur. Örneğin, Pavlov şartlandırılmış tepkiyi söndürdükten birkaç gün sonra beklediğinde ve zili bir kez daha çaldığında, köpek tekrar tükürdü.

9.Genelleme: Psikolojide genelleme, şartlandırılmış uyarana benzer fakat özdeş olmayan uyaranlara aynı şekilde tepki verme eğilimidir. Örneğin, Pavlov\’un deneyinde, bir köpek bir zil sesine tükürmek için şartlandırılmışsa, daha sonra daha yüksek perdeli bir zile tükürebilir.

10.Ayrımcılık: Klasik koşullandırmada ayrımcılık, bireylerin benzer uyaranlar arasında ayrım yapmayı ve her birine uygun şekilde yanıt vermeyi öğrendikleri bir süreçtir. Örneğin, sonunda Pavlov\’un köpeği 2 zilin sesi arasındaki farkı öğrenir ve artık yiyecek olmayan zilin sesiyle tükürmez.

Sizlere bu yazımızda

• Klasik Koşullanma Nedir?,
• Klasik Koşullanma Örnekleri Nelerdir?,
• Klasik Koşullanma İlkeleri Nelerdir?,

anlattık. Klasik koşullanma hakkında yaşadığınız bir örnek var ise yorumlara yazabilirsiniz.

 

En yeni içerikler hakkında bilgi sahibi olmak İçerik Sitesi Instagram hesabımızı takibe alabilirsiniz.

Diğer içerikler için ana sayfamıza göz atabilirsiniz.

Sosyal İçerik Platformu